Тікелей эфир
Тікелей эфир
МАҢЫЗДЫ
  • УЙҒУР АВАЗИ
  • 24 Қаңтар, 2011

«Дәрвишниң муһәббити, даналиғи вә өлүми»

d181d0bfd0b5d0bad182d0b0d0bad0bbd18c2

Талантлиқ режиссер, Таҗикстанниң хизмәт көрсәткән артисти Барзу Абдураззақовниң исми Мәркизий Азия мәмликәтлиридики сәнъәт сөйәр аммиға яхши тонуш. У Турсунзадә намидики Дүшәнбә сәнъәт институтиниң һәм Луначарский намидики Москва дөләт театр сәнъити институтиниң режиссерлуқ факультетини тамамлиған. Таҗикстандин ташқири Қазақстан, Россия, Өзбәкстан, Қирғизстан қатарлиқ мәмликәтләрдә әлликтин ошуқ қоюлумни сәһниләштүргән. Мәсилән, униң «Товва истиқбар» («Исповедь») спектаклиниң Парижда өткән премьериси франциялик тамашибинларниң алқишиға сазавәр болған. Әнди «Баш-баштақлиқ. 93-жил», («Безумие). Год-93-й» пьесисиниң қоюлуми өз вақтида Таҗикстанда қәтъий мәнъий қилинған еди.

Йеқинда Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт Уйғур музыкилиқ комедия театрида мәзкүр театр рәһбәрлигиниң тәкливи билән Алмутиға кәлгән Барзу Абдураззақниң «Дәрвишниң муһәббити, даналиғи вә өлүми» намлиқ спектаклиниң премьериси болуп өтти. Уни русчидин уйғурчиға тәрҗимә қилған шаир вә журналист Малик Садиров. Мәшһур таҗик язғучиси Тимур Зулфиқаровниң қәлимигә мәнсүп бәш новеллидин түзүлгән бу қоюлум-поэма чоңқур философиялик мәзмунға егә болуп, униңда мәңгүлүк муһәббәт чүшәнчиси арқилиқ адәмниң өзини һәм яратқучини тонуши, һаят билән өлүм арисидики мунасивәт тоғрилиқ баян қилиниду. Мошуниң һәммиси Риясәтчи (Ғәйрәт Тохтибақиев), Дәрвиш Ғоҗа Зулпиқар (Дилшат Аманбаев), Қасимҗан Ниһал (Халмурат Мунаров), Бенәпшә булбул (Аминәм Һүсәнова), Һәмит Мойсәпит (Мирзәхмәт Һошуров), Муртаза Шәмс (Махмут Дәраев), Ана (Раһиләм Әлиева), Коко Меһрдад (Саһидәм Зайитова), Әзрайил (Турған Һезимов), Улқәффәт Житим (Шатлиқ Худайқулов) образлири арқилиқ тамашибинға һавалә қилиниду.

Премьеридин кейин униң муһакимиси өткүзүлүп, салаһийәтлик мутәхәссисләр өз пикирлири билән ортақлашти.

Әширбек СЫҒАЙ, сәнъәтшунас алим, Қазақстан Җумһурийити Дөләт мукапитиниң лауреати:

— Бүгүнки спектакльниң бир алаһидилиги — у һеч қандақ ваң-чуңсиз, артуқ һәм қалаймиқан һәрикәтләрсиз өтти. Бу қоюлум мәдәнийитиниң жуқури болғанлиғидин далаләт бериду. Мени шундақла режиссерниң қисқа вақит ичидә, йәни 1 саат 15 минутта аләмшумул проблемини көтәргәнлиги бәк қайил қилди. Мундақ ихчам, философиялик спектакльлар адәттә японлуқларғила тәәллуқ. Актерларму һәр қайсиси өз алдиға кәтмәй, рольлирини, худди бир адәмдәк, бир жүрәк соқуватқандәк орунлиди. Өзәм уйғур тилини толуқ чүшәнмисәмму, актерларниң маһарити түпәйли әсәрниң мәзмунини ениқ сезип олтардим.

Есмухан ОБАЕВ, М.Әвезов намидики Қазақ дөләт академиялик драма театриниң бәдиий рәһбири һәм мудири, Қазақстан хәлиқ артисти:

— Мениңчә, кейинки вақитларда Уйғур театрида актерлар сәвийәсини өзгәртиш йөнилишидә қизғин һәрикәт кетип барғандәк. У дәсләп «Идиқут» спектаклида байқалса, иккинчи қетим таҗик режиссери Барзуниң әсәридә көрүнүватиду. Буниң өзи театрдики иҗадий өрләшниң бир ипадисидур. Актер режиссерниң ойини, көрсәтмисини җанландурушни билиши керәк. Бу җәһәттин театр актерлири өз вәзиписиниң һөддисидин муваппәқийәтлик чиққан. Улар спектакльда һаятниң әң чоң проблемиси болған өлүмниң қудритини көрситәлиди. Тамашибинниң буниңдин тегишлик хуласә чиқарғанлиғида шәк-шүбһә йоқ. Шәхсән өзәм Уйғур театриниң җан көйәрлириниң бири сүпитидә, униң келәчигигә ақ йол тиләймән.

Талғат ТЕМЕНОВ, Ғ.Мүсрепов намидики балилар вә өсмүрләр театриниң мудири, Қазақстан хәлиқ артисти:

— Бүгүнки спектакль Уйғур театри үчүн чоң бир йеңилиқ. Буни, әлвәттә, әң алди билән таҗикстанлиқ қериндишимиз Барзу елип кәлди. Мениң оюмчә, актер Дилшат Аманбаев баш рольни наһайити жуқури маһарәт һәм бар вуҗуди билән орунлиди. Кейинки вақитларда яритиливатқан образлиридин униң келәчиги парлақ актер екәнлигини сезивелиш тәс әмәс. Мирзәхмәт Һошуровму өз вәзиписиниң һөддисидин муваппәқийәтлик чиқти, дәп ойлаймән. Умумән, театр рәһбәрлигиниң Барзуни тәклип қилғини наһайити тоғра болған.

Сафар АБДУЛЛА, хәлиқ ара «Ираннамә» журналиниң баш муһәррири:

— Мениң Алмутида туруватқинимға 20 жилдин ашти. Вақтим, имканийитим яр бәргәндә, театрларни, җүмлидин Уйғур театрини зиярәт қилип туримән. Шуңлашқиму уларниң асасий мәзмун-йөнилишлиридин азду-тола хәвирим бар. Әйнә шу нуқтәий нәзәрдин алғанда, мән бүгүн сәнъәт дуниясидики әҗайип бир йеңилиқниң гувачиси болдум. Қоюлумни утуқлуқ чиқти дәп ейтишқа толуқ асас бар. Буни тамашибинларниң бар вуҗудини, әқил-параситини бир йәргә җәмләп, спектакльни алаһидә бир диққәтчанлиқ илкидә көргәнлигидин сезивелиш тәс әмәс. Барзу рәһбәрлигидики актерлар бу қетим бизгә, йәни сәнъәт мухлислириға, дозақтиму бейишниң нахшисини ейтишқа болидиғанлиғини испатлиди.

Раһиләм МӘШҮРОВА, Т.Жүргенов намидики Миллий сәнъәт академиясиниң кафедра башлиғи, Уйғур театри бәдиий кеңишиниң әзаси, Қазақстанниң хизмәт көрсәткән артисти:

— Бүгүн Уйғур театрида алаһидә бир «иҗадий партлаш» йүз бәрди. Әсәрниң мәзмуни наһайити чоңқур. У тамашибинға асасән сөз арқилиқ йәткүзүлди. Шәхсән өзәм мәзкүр қоюлум арқилиқ сөз қудритини йәнә бир қетим чоңқур һис қилдим. Мениң оюмчә, әсли һәр қандақ драмида сөзгә әйнә шундақ чоң әһмийәт берилиши лазим. Мән шундақла бу қетим Дилшат Аманбаев, Мирзәхмәт Һошуров, Саида Зайитова қатарлиқ актерларниң маһаритидин бәк қайил болдум. Рәссам Гөзәл Мәмәдинованиң үлгисидики костюмлар мени әшу бир қедимий дәвирниң қучиғиға елип кирипла кәтти.

Муһакимә аяқлашқандин кейин театрниң мудири Адилҗан Җанбақиев билән бәдиий рәһбири Әхмәтҗан Қадиров сәнъәт дәргаһиға қәдәм тәшрип қилған һәм ләвзилирини билдүргән меһманларға сәмимий миннәтдарлиғини билдүрди. Өз новитидә Барзу Абдураззақовму өзини алаһидә тәклип қилған, барлиқ җәһәттин тегишлик шәрт-шараитларни яритип бәргән театр коллективиға рәхмитини ейтти.

Ершат ӘСМӘТОВ.

СҮРӘТТӘ: спектакльдин көрүнүш.

Бәхтишат СОПИЕВ чүшәргән сүрәт.

999 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз