Тікелей эфир
Тікелей эфир
МАҢЫЗДЫ
  • УЙҒУР АВАЗИ
  • 24 Қаңтар, 2011

Чаринниң сүйи Чарин арқилиқ еқип өтти

img_1452

Қиличини сөригән қәһритан қиш ахирқи вақитларда өз күчини көрсәтмәктә. Қаттиқ соғниң кечә-күндүз чеқип туруши ериқ-өстәң вә дәриялар сулириниң тоңлап, кашкол болуп көрәп кетишигә елип кәлмәктә. Нәтиҗидә су ташқини өстәң, дәрияларниң қинлирини бузуп, адәмләрни вәһимигә салмақта. Буниңдин Чарин дәриясиму истисна болғини йоқ.

Булту чаринлиқларни тәшвишләндүргән Чарин дәриясиниң ховуплуқ җайлири хелә пухтиланған еди. Шуниңға қаримай, мошу йеқинда су ташқини дәрия қинини бузуп, Чарин йезисиниң жуқарқи қисмидики бәзи кочиларни бесип кәтти.

d187d0b0d180d0b8d0bd

Биз уни өз көзимиз билән көрүп, хәвәрдар болуш мәхситидә йолға чиқтуқ. Мана, Чарин йезисиға айланған йәрдики көрүк (әву жили уни сәл елип кетип, паҗиәлик вақиә йүз бәргәнлиги хатиримиздә). Бу қетим көрүкниң һәр икки тәрипидә қелин муз қатламлири пәйда болуп, дәрия сүйи азийип кетипту. Буниң өзи әндишидин учур еди. Демисиму, йезиға йеқинлашқанда йолниң сол тәрипидики етизлиқларни су бесип, муз қатқанлиғини көрдуқ. Йезиниң четидики кочини су еқими муз арилаш кесип өтмәктә. Адәмләр, чамисиниң йетишичә, кочиниң у йәр-бу йерини торап жүриду. Садир вә Р.Манапов намидики кочиларниң дохмушида адәмләр топиға көзүмиз чүшти. Қоллирида кәтмән вә гүҗәкләр, кәйпияти йоқ. Әтраптики бир қатар өйләрни вә һойлиларни су «әсиргә» алған. Чоң кочиниң жуқурисидики һойлилардин еқип чиқиватқан су йолни кесип өтүп, төвәнки қатардики өйләрни «ишғал» қилип, нери қарап ақмақта. Бәзи өйләр вә һойла-арамлар худди су үстидә ләйләп турғандәк тәсират пәйда қилиду кишидә.

Биз әһвалдин толуқ хәвәрдар болуш нийитидә уттур йеза һакимийитигә кәлдуқ. Бу оюмиздин нәтиҗә чиқмиди. Чүнки йеза рәһбәрлири наһийә һакими Көйүмчан Өмәровниң башчилиғида су бузуп кәткән дәрия қинини тораш билән бәнт екән. Көйүмчан Аван оғлиниң иш бешида болуп, шу күни Чонҗида өткүзүлгән жиғинларға қатнишалмиғанлиғидинму хәвиримиз бар.

Дәрия қинини мустәһкәмләш ишлирини дәқәмдә көрүш нийитидә жуқурилидуқ. Етизлиқ башланған йәрдә «хизмәт машинилири» жиғилип қапту. Бизму тохташқа мәҗбур болдуқ. Техникилар ишләватқан җайға, дәрия қиниға йетип бериш тәс болуп чиқти. Чарин тәрәптин келиватқан бульдозер, экскаваторлар хелила нурғун.

Һазир вилайәтлик вә наһийәлик пәвқуладдә әһваллар бөлүмлириниң күчи билән дәрияниң қинини әслигә кәлтүрүшниң барлиқ әмәлий чарилири көрүлмәктә. Баш-паналирини су басқанлар эвакуация қилинип, оттузчә адәм уруқ-туққанлириниң өйлиригә, он бәш адәмдин ибарәт сәккиз аилә оттура мәктәп бенасиға орунлаштурулупту. Кочида қалған, тоңлиған яки җисманий җәһәттин зәрдап чәккән адәмләр, өрүлгән өйләр йоқ.

Бизгә вилайәтлик пәвқуладдә әһваллар бойичә департамент башлиғиниң орунбасари Сабит Битаевниң бәргән мәлуматлири әйнә шундақ.

Су ташқини ақивәтлирини йоқитиш үчүн хошна Райымбек, Әмгәкчиқазақ, Панфилов, Кербулақ наһийәлиридин, шундақла Чонҗидики мәһкимә-карханилардин ярдәмгә кәлгән 250чә адәм, 30дин ошуқ техника ишләватиду.

12-январь күни чүштин кейин вилайәт һакими Серик Үмбетов Чаринға келип, су басқан кочиларни арилап чиқти вә турғунлар билән сөһбәтләшти һәм аһалини зәрдап ақивәтлириниң тез арида йоқитишқа күч чиқиридиғанлиғидин, вилайәт бюджетидин мәбләғ бөлүнидиғанлиғидин хәвәрдар қилди.

Йезилиқ округлар, җәмийәтлик тәшкилатлар, тиҗарәтчиләр чаринлиқларға озуқ-түлүк җәһитидин ярдәмләшмәктә. 79 аилә бир тоннидин көмүр вә отун билән тәминләнди. Чариндики дехан егилигиниң башлиғи Сырым Омаров 104 аилигә бир мишкаптин ун таритип бәрсә, «Нурнисәм» кафеси су ташқини ақивитини йоқитиш ишлири билән бәнт адәмләрни һәқсиз тамақ билән тәминләватиду.

Һазир Чарин дәриясиниң қинини мустәһкәмләш ишлири қизғин жүргүзүлмәктә.

Нурмәһәммәт ИХАЗОВ.

Уйғур наһийәси.

СҮРӘТЛӘРДӘ: Чарин кочилириниң бүгүнки қияпити мана мошундақ.

Муәллип чүшәргән сүрәтләр.

1167 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз