• Айна
• 21 Мамыр, 2019

Қазақстандық қоғам өкілдері Португалияның денсаулық сақтау мәселелеріндегі тәжірибесімен бөлісті

"Аман-саулық" ҚҚ президенті Бақыт Түменова зиянды азайту жөніндегі 26-шы халықаралық конференцияға қатысты. Іс-шара 2019 жылдың мамыр айының басында Порт қаласында өткен болатын. Қазақстанның атынан "Аман-саулық" ҚҚ және "АИТВ-мен өмір сүретін адамдардың Қазақстандық одағы" қатысты. Қазақстандық делегацияға БҰҰ - ның есірткіге қарсы күрес жөніндегі кеңсесі UNODC қолдау көрсетті.

Халықаралық конференция екі жылда бір рет өткізіледі және білім алмасудың, байланыстарды орнату мен тәуекелдерді азайту саласындағы "озық тәжірибені" талқылаудың басты орталығы. "Аман-саулық" ҚҚ 2018 жылдан бастап Harm Reduction International мүшесі болып табылады.

БҰҰ-ның Адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссары Мишель Башеле БҰҰ Бас Ассамблеясы, БҰҰ-ның адам құқықтары жөніндегі кеңесі, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы, ЮНЭЙДС және БҰҰ-ның көптеген құқық қорғау органдары мойындаған "зиянды азайту" бағдарламасының маңыздылығын атап өтті.

"Есірткімен соғыс" саясаты да, есірткі заттарынан толық бас тарту әдістері де ешқандай нәтиже бермейді. Жастарға есірткіні тұтынумен байланысты қауіп - қатерлер туралы және олардан өзін қалай қорғау керектігі туралы сенімді ақпарат беру сияқты шараларды қолданған дұрыс", - деп мәлімдеді Мишель Башелет порттағы зиянды азайту мәселелері жөніндегі конференцияда.

Сондай-ақ, ол декриминализацияның нәтижесінде қоғам есірткіге тәуелділерді қылмыскерлер ретінде емес, емдеуді қажет ететін пациенттер ретінде қабылдай бастағанын атап өтті. «Оларды зиянды әдетке құмарлығы үшін қудалауға болмайды. "Құқық қорғау органдарының өкілдері тарапынан есірткіге тәуелділерді қудалаудың барлық жағдайларын мұқият тексеру, бұл істерді сотқа беру және заң бойынша жазалау қажет», - деді ол.

Конференцияның ұраны "Адамдар- саясатқа дейін" есірткіге қарсы күрестің репрессивті әдістерінен есірткі тұтынушылардың денсаулығы мен құқықтарына бағытталған тәсілдерге назар аудару. "Есірткі көп өмір сүрді, бірақ есірткі саласындағы дұрыс емес саясат одан да көп өмір сүрді",-деп атап өтті ЮНЭЙДС атқарушы директорының орынбасары Шеннон Хейдер БҰҰ-ның экс-бас хатшысы Кофи Ананның сөзін тұжырымдап.

"Осы жылы конференция Португалияның нашақорлық мәселелеріндегі бірегей тәжірибесіне арналды. Португалия есірткіні тұтынуды декриминализациялау және нашақорлықпен күрестің жазалау әдістерінен медициналық-әлеуметтік тәсілге көшіп, артық дозалаудан және АҚТҚ-дан өлім-жітімнің төмендеуіне алып келгенін көрсетті. Бұл тәсіл есірткіні қолданатын адамдарды олардың денсаулығы мен құқықтарына қатысты саясат пен басқа да шешімдерді әзірлеуге тарту қажеттігін анықтады", - деді Бақыт Түменова.

“2001 жылы Португалияда есірткі тұтынумен байланысты Еуропадағы АҚТҚ-жұқпасының ең жоғары көрсеткіштері байқалды. Осы жылы ел Президенті мен премьер-министр есірткіні жеке мақсатта қолдануды қылмыстық сипаттан арылту туралы шешім қабылдады. Үкімет нашақорлықтың алдын алу бағдарламаларына және зиянды азайту жөніндегі шараларды қоса алғанда, оны емдеуге ресурстар бөлді: шприцтер алмасу және алмастыру терапиясын. Сондай-ақ, олар есірткі тұтынуды және жыныстық жолмен берілетін аурулардың көрсеткіштерін қысқарту үшін бұрынғы нашақорларды қоғамға қайта ықпалдастыруға айналысты. Бүгінгі таңда Португалияда Еуропадағы ең төмен есірткі қылмысы бар", - деді Бақыт Түменова өз сөзінде.

2018 жылы инфекциялық емес аурулардың қауіп факторларымен күрес жөніндегі жұмыс тобының мүшелері "инфекциялық емес аурулар көздерінен зиянды азайту тұжырымдамасын" әзірледі. Көптеген жылдар бойы зиянды төмендету жөніндегі халықаралық қауымдастықтың президенті болып табылатын Алекс Водаканың (Австралия) бұл тұжырымдамасы халықаралық сарапшы тарапынан жоғары бағаға ие болып,) кейін ҚР ДСМ ресми сайтында орналастырылды.

Зиянды азайту тұжырымдамасы  – бұл әрбір адамның денсаулығын сақтауға бағытталған тәсіл. Кез келген тыйымдар проблемаларды шешпейді. Есірткіні, алкоголь мен темекіні саналы түрде қолданатын адамдарға әдетте, осы зиянды әдеттерден ажырау өте қиын.

"Денсаулық туралы кодекстің ағымдағы жобасында инфекциялық емес аурулардың қауіп-қатерін азайту үшін балама әдістер ұсынылады. Бұл ретте темекі шегуге денсаулық туралы Кодекс қатаң шектеулер қояды. Мысалы, электронды темекіні және темекіні қыздыру жүйесін дәстүрлі темекіге теңестіру және оларға осындай тыйымдарды қолдану ұсынылады. Мұндай тәсіл шылым шегушіні таңдаудан айырады, егер ол темекі шегуді қаламаса немесе темекі шегуден бас тарта алмаса", - деп атап өтті Бақыт Түменова.

ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, Қазақстанда ересек тұрғындардың 22,4% - ы темекі шегеді. Еңбек өтілі бар шылым құмартушылар өздерінің уақыт өте келе темекіге деген тәуелділігі өлімге әкеп соғуы мүмкін екенін біледі. Сондықтан, ғылыми деректерге негізделе отырып, көптеген елдер зиянды төмендету тұжырымдамасының тәсілдерін қолдана бастап, темекі шегушілерге тұтанбайтын баламалы өнімдерді ұсыну жолымен темекі шегуге қарсы күресті бастап кетті.

"Аман-саулық" қоғамдық қоры