Тікелей эфир
Тікелей эфир
МАҢЫЗДЫ
  • Таным
  • 27 Қараша, 2021

Жапондық аниме әлемге қалай әсер етті?

Жапония – ерекше және қызықты мәдениетімен танымал және технологиясы озық ел. Ұзақ және қанды тарихы немесе гейша, шай рәсімі және әртүрлі ежелгі фестивальдер сияқты уақыт сынынан өтіп, бүгінге жеткен дәстүрлері ерекше. Сондай-ақ әлемнің басқа бөліктеріндегі адамдарға кеспені ерекше ықыласпен жеу, халқы пойыздарға кептелгенше отыратын немесе балаларға Жаңа жылға ақша беруді ерекшелік санайтын біз білмейтін қызығы көп ел.

Жапонияда басқа елден таба алмайтын көптеген нәрсе бар. Жапон мәдениетінің даңқы дүниежүзіне тарап, шетелдіктердің қызығушылығын тудырып, оларды өз еліне саяхаттап келуге шақырады. Жапония автомобильдер, бейне ойындар және сән саласында әлемнің назарына іліккен.

Жапонияның көрнекті өнерінің бірі көбімізге «аниме» атаумен таныс. Ағылшынның «анимация» сөзінен шыққан анименің үлкен үлес қосқаны сонша, оның кез келген жанрын жақсы көретін адамдар Жапонияға баруға, кейде тіпті жапон тілін үйренуге ұмтылады. Аниме қоғамға, жапон мәдениетіне қалай әсер етті және оның батыс мәдениетіндегі рөлі қандай?

Аниме дегеніміз не?

Аниме – жапон анимациясының стилін сипаттау үшін қолданылатын термин және XX ғасыр-дың басынан бері бар. Қазір аниме және комикстің ерекше жанры манга Жапонияда және одан тыс жерлерде өнеркәсіптік құны 15 миллиард АҚШ долларынан асатын үлкен табысқа ие. Аниме балаларға арналған телехикаяларды ғана емес, сонымен қатар ересектерге арналған телешоуларды, тіпті фильмдерді де қамтиды. Блокбастерлі аниме фильмдерінің бірнеше мысалына Studio Ghibli жоғары бағаланған Spirited Away (2001) немесе  танымал хит туындысы Your Name (2016) кіреді. Сурет салу өнері суретшілерге байланысты өзгереді. Бірақ аниме кейіпкерлерін әдетте үлкен көзінен, түрлі-түсті шашынан және кішкентай мұрны мен аузынан тануға болады. Жапонияда кез келген жастағы адамдар анименің қандай да бір түрін көрген және бұл олардың заманауи мәдение-тінің бір бөлігіне айналған. Аниме сериялары әдетте көрерменді күлдіретін немесе жылататын қызықты оқиғамен қатар, қызықты кейіпкерлерге толы. Аниме сонымен қатар драма, романс, қорқынышты және ғылыми фантастика сияқты жанр-ларды қамтиды. Кейбір аниме шоуларында киберпанк және меха (роботтар бар) сияқты ерекше жанрлар бар. 

Жапонияға қалай әсер етті?

Жапон мәдениетін көптеген аниме телешоуынан көруге болады. Орта мектептер шынайы өмірдегіге ұқсайды, кейіпкерлер көбінесе таяқшалармен тамақтанады және қонақүйде қалады. Танымал аниме кейіпкерлерін Жапонияда ойыншықтардан, футболкалардан, аксессуарлардан және кеңсе тауарларынан көруге болады. Аниме сонымен қатар поп-музыканы шығаратын он алты жасар мультфильмдегі жапондық алғашқы вокал әншісі Хатсунэ Микуды жасады. Шынайы адам болмаса да, оның жанкүйері өте көп және адамдар оның тікелей концертіне де барады! Сонымен қатар, көптеген компа-ния жастарды өз брендіне тарту үшін аниме стиліндегі сүйкімді кейіпкерлерді тұмар ретінде пайдаланады. Көбінесе танымал бейне ойындар спин-офф аниме сериясын жасауға шабыттандырды немесе керісін-ше. Мұның жақсы мысалы, 1990 жылдардан бері эфирге шыққан және ондаған ойынмен мақтана алатын Покемон сериясы. Аниме, әрине, жылдар бойы жапон поп-мәдениетіне әсер етіп келеді және өзгеріске ұшырап, жаңара берері сөзсіз.

Аниме дүниежүзінде

Аниме қазіргі уақытта балаларға арналған дәстүрлі мультфильмдерден басқа кез келген жанрда және кез келген аудиторияда сөз еркіндігі бар анимациялық әңгімелер айту үшін ең жақсы ресурстың біріне айналды. Аниме басқа елдерде Dragonball, Astro Boy, Sailor Moon және Slam Dunk сияқты ертегі сериалдар шық-қан кезде табысқа жетті. 
Осы шоулардың кейбірін көргеннен кейін Жапонияға қызығушылық таныта бастағандар көбейген. Олар осы сериалдарды көріп жапон тілін үйренуге шабыттан-ған. Нәтижесінде 1984 жылы жапон тілін меңгеру сынағы (JLPT) құрылды.1990 жылдардың басы «аниме бум» ретінде белгілі болды. Осыған байланысты аниме конвенциялары басталған кезде аниме мәдениеті одан әрі дамыды. Аниме конвенциялары – аниме мен манга жанкүйерлерінің құмарлығы мен берілгенін көрсету үшін бірнеше күн өтетін үлкен жиын. Жанкүйерлер де тауар сатып алу үшін жиналып, «косплейді» көре алады. «Косплей» термині «костюмдік ойын» деген сөзден шыққан және бұл жанкүйерлер сериалдағы өздерінің сүйікті кейіпкері ретінде киінеді. Косплей тек анимемен ғана шектелмейді, сонымен қатар комикстердің, мультсериалдардың, Голливуд фильмдерінің және бейнеойындардың кейіпкерлері үлгісінде киінуге болады.

Анименің тағы бір танымал аспектісі – өнер стилі. Аниме жанрынан туындайтын стиль ерекше, кейіпкерлер әдетте үлкен көзді және ерекше шаш үлгісін көрсетеді. Батыс елдері де осы стильді қолданып сериалдар әзірледі. Осы өнер стиліне бейімделген ең танымал фильмдер – халықаралық табысқа ие болған «Аватар», «Корра туралы аңыз».

Басқа елдердегі аниме

Батыста жасалған сериялардың ең танымал мысалдың бірі – RWBY.  RWBY («рубин» деп айтылады) – Остинде орналасқан Rooster Teeth компаниясы шығар-ған веб-серия. Бұл серияны Монти Оум жасаған. Төрт қыздың аңшы болу және Гримм жаратылыстары ретінде әлемде белгілі зұлым тіршілік иелерімен күресу үшін мектепте оқитыны туралы әңгіме-лейді. RWBY Жапонияда көп оқырман жинады және Warner Bros.Japan оны Жапонияға апарып, жапон тілінде дубляждап, сонымен қатар Blu-Ray және DVD түрінде шығарған.  RWBY – Жапонияға сатылған алғашқы америкалық аниме.

Сонымен, аниме әлемге қалай әсер етті? Бұл миллиардтаған долларды құрайтын индустрия әртүрлі елдегі заманауи мульт-фильмдерге әсер етті, сонымен қатар Жапонияға көптеген турист тартты. Дүниежүзінің түкпір-түкпіріндегі адамдардың жапон тілін үйренуге шешім қабылдауына себеп болды, бұл JLPT  тестін құруға әкелді. Сондай-ақ қазіргі көптеген поп-мәдениетке әсер ету үшін тамаша болды деп айтуға болады. Жапонияда өткен олимпиада да қазақстандық жеңіл атлет Ольга Рыпакованың киген киімі мен сұлулығына сүйсінген ел Рыпаковаға арнап аниме суретін салғанын да білетін шығарсыңдар?

Нұрлыхан ЖҰМАХАН

«Ұлан» газеті

2274 рет

көрсетілді

0

пікір

Біздің Telegram каналына жазылыңыз

алдымен сізді қызықтыратын барлық жаңалықтарды біліңіз