• Таным
• 22 Маусым, 2022

Адамның плейлисті оның мінезінен хабар бере ме?

Адамдар музыкамен алғаш рет балалық шағында танысады, ересектер бесік жырын айтып, дауысты дыбыстарды созып, сөзде екпін жасайды. Осылайша, үндестік пен әуезді қабылдау қабілеті дамиды. 10–16 жас аралығында мидың қоғаммен қарым-қатынасқа және эмоцияларға жауап беретін аймақтары толығымен қалыптасады. Сонда музыка өзін-өзі анықтау тәсіліне айналады. Оның көмегімен жасөспірімдер қоғамда өз орнын іздейді. Мысалы, олар компанияның бір бөлігі болу үшін белгілі бір әртістерді тыңдайды.

Сіздің сүйікті әуендеріңізді іздеу ешқашан аяқталмайды. Мида орналасқан марапаттау жүйесі бір әнге тоқтауға мүмкіндік бермейді: жаңа әсерлер болмаған кезде дофамин бөлінуді тоқтатады. Дегенмен, балалық және жасөспірімдік шақтағы қалаулар біздің санамызда адамдар әуендерді салыстыратын белгілі бір стандартты бекітеді. Сондықтан, әдетте, олар болжамды құрылым аясында әртүрлілікті іздейді және эксперименттерге соқпайды.

Жасы ұлғайған сайын адамдар музыкалық құрылымы жағынан күрделі жанрларды ұната бастаса да, қалаулар түбегейлі өзгермейді. Мысалы, панктың орнына инди немесе прогрессивті рок, ал поптың орнына фанк тыңдайды. Ал сіз адамның ойнату тізіміне (плейлист) қарап, ол туралы аздап білуге болатынын білдіңіз бе? 2003 жылы музыкалық талғамдар мен кейіпкер арасын-дағы байланысты көрсететін зерттеу жарияланды. Ғалымдар экспериментке қатысушыларға әртүрлі жанрдағы бірнеше қысқа үзіндіні тыңдап, бағалау-ды ұсынды. Барлығы дүниежүзі бойынша 3500 адам сауалнама жүргізді. Содан кейін алынған мәліметтер сауалнамалар мен тұлғалық тест нәтижелерді салыстырды.

Музыкалық бейімі ұқсас адамдар Үлкен бестікте бірдей дерлік тұлғалық қасиеттерге ие болды. Зерттеушілер жаңа тәжірибеге ашықтықпен, экстраверсиямен және келісім-ділікпен, ал эмоциялық тұрақ-тылық пен саналылықпен ең күшті корреляцияны тапты. Содан кейін зерттеу нәтижелері бірнеше рет қайталанды. Мысалы, Жапонияда, Германияда, Бразилияда. Зерттеушілер таңдаулы музыка мен тұлға арасындағы байланысты қалай сипаттайды? Классикалық және халықтық музыка, джаз және блюз. Тұлға сынақтарында осы жанрлардың фрагменттерін таңдағандар көрсетті.

Рефлексияға жоғары бейімділік. Олар сондай-ақ жаңа тәжірибелерге ашық және жүйелі ойлауды қалайды. Екінші жағынан, мұндай адамдар әбден невротикалық болып шықты. Рок және металл: Зерттеулер көрсеткендей, бұл жанрлардың жанкүйерлері ашық, жаңа тәжірибе өте консерватив емес және жүйелі ойлауға талпынады. Олар әрқашан саналы және жауапты емес, эмоциялық жағынан тұрақты. Поп, кантри және басқа да көңілді музыка: жеңіл музыкаға артықшылық беріледі. Көпшіл және жауапты адамдар. Олар саналы және еңбекқор, эмоциялық жағынан тұрақты. Дегенмен, олар көбінесе консерватив және жаңа тәжірибелерден аулақ болады.
Рэп, хип-хоп, электронды және би музыкасы: бұл жанрлар экстраверттерге де ұнайды, тек ашық және саналы емес.

Музыкалық таңдаулар арқылы кейіпкеріңіз туралы қалай көбірек білуге ​​болады? Өз профиліңізді білу үшін сіз Musical Universe жобасының бір бөлігі ретінде тест тапсыра аласыз. Оны Кембридж университетінің психологы Дэвид Гринберг жасаған. Әдістеме ғылыми зерттеулерге негізделген, ал алгоритмдер ғалымдармен бірлесе отырып жасалған. Сайт жеке тұлғаға қатысты бірнеше сұраққа жауап беруді, 25 қысқа музыканы тыңдауды және оларды «өте ұнайды» мен «мүлдем ұнамайды» деген шкала бойынша бағалауды сұрайды. Рас, сауалнама тек ағылшын тілінде бар және тек қысқартылған нұсқасы ғана тегін, ол кейіпкерлердің ерекшеліктеріне преференциялардың сәйкестігін сипаттайды. Интерактивті есеп пен ұсыныстары бар толық есеп үшін сізге 25 доллар төлеуге тура келеді.

Неліктен тек жанр маңызды емес?

Әрине, адамдардың мінезін тек олардың сүйікті музыкасы арқылы анықтаудың қажеті жоқ, өйткені классификация ерікті болып шығады. Жанрлардың шекараларының өзі бұлыңғыр, тек олар маңызды емес. Мысалы, тыңдау тәсілі көп нәрсені айтады. Демек, жаңалыққа жаны құмар адамдар музыканы саналы түрде тыңдайды, олардың мақсаты – жұмыстан ләззат алу. Ал мазасыздануға бейім, тұйық немесе аса жауапты емес адамдар эмоциялық реттеуге, басқаша айтқанда, көңіл-күйін өзгертуге немесе жақсартуға ойыншыны қосады. Ақырында, көпшіл адамдар интроверттерге қарағанда музыканы фондық режимде тыңдайды.

Марал Ұзақбай,
Толқын орта мектебінің 10-сынып оқушысы.
Алматы облысы
Еңбекшіқазақ ауданы

«Ұлан» газеті, №25
21 маусым  2022 жыл