• УЙҒУР АВАЗИ
• 17 Мамыр, 2010

Һәртәрәплимә ғәмхорлуққа бөләнгән

Мәйрәм һарписида мухбиримиз Панфилов наһийәлик Уруш вә әмгәк ветеранлири кеңиши рәисиниң орунбасари Сергей КӘРИМОВ билән учришип, сөһбәтләшкән еди. Төвәндә әйнә шу сөһбәтни гезитханлар диққитигә һавалә қиливатимиз.

— Сергей Септибай оғли, мана кеңәш хәлқиниң Улуқ Вәтән урушидики Ғалибийитигиму 65 жил толди. Бу, әлвәттә, шанлиқ сәнә. Бирақ, оюн-тамашә билән көңүллүк өтидиған мәйрәм әмәс, көз яш арилаш нишанлинидиған мәйрәм. Йә мән хаталишиватимәнму?

— Яқ, тоғра ейтиватисән. Чүнки фашизм үстидин қазинилған ғалибийәт дуниядики миллионлиған адәмниң қурван болуш бәдилигә кәлди. Униң бесим көпчилиги кеңәш адәмлири. Уруш жиллири илгири-кейин болуп Қазақстандин 1 миллион 366 миң адәм фронтқа атлинип, улардин 734 миң җәңчи әзиз җанлирини қийди. Әнди аман қалғанлиридин қанчиси нака болуп, қанчиси еғир җараһәтләр билән кәлгәнлигини вә шуниң ақивитидин мәзгилсиз вапат болғанлиғини бир Алланиң өзи билиду. Мундақ орни толмас җудалиқлар һесавиға кәлгән мәйрәмни пәқәт ичип-йәп, ойнап-күлүш биләнла өткүзүш әдәп-әхлақтин әмәс.

— Тилға елишниң өзи қайғулуқ, амма алмасқа һеч болмайдиған бу рәқәмләрниң мәлум қисмини яркәнтликләрниң тәшкил қилидиғанлиғи муқәррәр гәп. Әйнә шулар һәққидә тохтилип өтсиңиз.

— Уруш жиллири наһийәмиздин 9133 адәм мәйданға атлинип, 3423 адәм җәңләрдә қаза болди. Қалғанлири жутиға аман қайтип кәлгини билән, наһайити ечинишлиқ йери шуки, бүгүнки күндә уларниң бари-йоқи 37сила һаят.

— «Мәрт — мәйданда синилар», дейилидекән хәлиқ даналиғида. Жутдашлиримизниң җәңгивар һаят йоли қандақ болғанлиғини йәнә бир қетим әсләп өтсәк, артуқ болмиса керәк.

— Ғалибийәтниң тәсадипи яки өзлүгидин әмәс, бәлки кеңәш хәлқиниң мисли көрүлмигән җасарити, җанпидалиғи нәтиҗисидә қолға кәлгәнлиги испат тәләп қилмайдиған һәқиқәт. Шуни ишәшлик һәм пәхирлиниш билән ейтиш керәкки, бизниң җәңчилиримиз шиддәтлик җәңләрдә қәһриманлиқниң әҗайип үлгисини көрситип, әл-жут алдидики пәрзәнтлик борчини шәрәп билән ада қилди. Сәккиз жутдишимизниң Кеңәш Иттипақи Қәһримани йүксәк намини елишқа муйәссәр болғанлиғи буниң яхши дәлили. Улардин Хәмит Көбеков, Павел Просенков, Сүлһи Лутфуллин, Николай Ивановлар жутқа аман кәлди. Алим Әзизов ІІ вә ІІІ дәриҗилик, Тимофей Кобылкин ІІІ дәриҗилик «Шөһрәт» ордени билән мукапатланди. Умумән, яркәнтликләр мәйдандин фашизмни йәңгән ғалиплар сүпитидә көксигә җәңгивар орден-медальларни толтуруп қайтти. 1418 күнгә созулған бу қирғинчилиқта оқ билән от арисида жүргән бу җасур җанлар течлиқ әмгәк қойнидиму өзлириниң мәрт-мәрданилиғини көрсәтти.

Уруш жиллири арқа сәптә һәрбий һаләт тәләплиригә әмәл қилинған һалда иш елип берилди. Йәттә яштин йәтмиш яшқичә болған нәччә миңлиған яркәнтликләр «Һәммиси мәйдан үчүн, һәммиси ғалибийәт үчүн» шиариға қизғин үн қошти. Уларниң алдинқи сепидә маһир тәшкилатчи-рәһбәрләр, әл-жут ишиға чин етиқати билән берилгән вәтәнпәрвәрләр болди. Қисқиси, Улуқ Ғалибийәт — мәйдан билән арқа сәптә бир-биригә уйғунлуқта намайиш қилинған җанпидалиқниң нәтиҗиси.

— Ғалибийәтниң 65 жиллиғини нишанлашқа болған тәйярлиқ җумһурийитимиздә алдин-ала қолға елинғанлиғи һәммигә мәлум. Дөлитимиз рәһбири Н.Ә. Назарбаев мошу мәхсәттә муһим вәзипиләрни оттуриға қойди. Җүмлидин хәлиққә йоллиған бийилқи Мәктүбидиму буни йәнә бир қетим атап көрсәтти. Бу җәһәттин наһийәмиздә қандақ ишлар әмәлгә ашурулиду?

— Җумһурийитимиздә уруш вә әмгәк ветеранлириға ғәмхорлуқ көрситиш дөләт әһмийитигә егә мәсилә сүпитидә илгири сүрүлүп, улар үчүн бир қатар имтиязлар билән йеникчиликләр көздә тутулған. Бийилқи жили болса, уларниң даириси техиму кәңийип, ениқ чарә-тәдбирләр әмәлгә ашурулди. Буниңдин бизниң наһийәмизму истисна әмәс. Жуқурида ейтилған 37 ветеранниң һәр қайсисиға вә вапат болғанларниң аилилиригә маддий вә мәнивий җәһәттин ярдәм көрситилди. Мәсилән, медицинилиқ тәкшүрүштин өткүзүш, аиләвий турмуш шараити билән тонушуп, әһвалидин хәвәр елиш вә башқиму шуларға охшаш ишлар жүргүзүлди. Өткән жили наһийә һакими тәрипидин 2 турушлуқ өй селинип, әһвалиға қарап, ветеранларға берилгән еди. Бийил 5 өйниң қурулуши қолға елинди. Буниңдин ташқири, қалғанлириниң һәммисиниң өйлири мурәккәп җөндәштин өткүзүлидиған болиду. Һәр бир ветеранға әмгәк вә оқуш орунлири коллективлири бәкитилип берилгән. Шу асаста уларниң ихтисадий-мәиший мәсилилири ениқлинип, һәл қилиниватиду.

Дәвирниң еғир жүкини көтирип, бай һаятий тәҗрибә топлиған бу тәвәрүк җанлар яш әвлатқа һәрбий-вәтәнпәрвәрлик тәрбийә бериштә вә шу арқилиқ Қазақстан вәтәнпәрвәрлигини шәкилләндүрүштә җанлиқ мәктәптур. Мошуни әскә алған һалда, улар билән турақлиқ рәвиштә учришишлар өткүзүлүп кәлди һәм буниңдин кейинму өткүзүливериду. Бу һәқтә сөз қилғанда, Яркәнт гуманитарлиқ-техникилиқ вә ихтисат һәм тиҗарәт колледжлирида, Х.Һәмраев намидики, Билал Назим намидики уйғур оттура мәктәплиридә, ярдәмчи мәктәп-интернатта, шәһәрдики Җамбул намидики вә башқиму мәктәпләрдә өткән учришишларниң алаһидә тәсирлик болғанлиғини тәкитлигән орунлуқ.

Пурсәттин пайдилинип, барлиқ ветеранларни Улуқ Ғалибийәт мәйрими билән сәмимий тәбрикләп, уларниң һәммисигә мустәһкәм саламәтлик тиләймән.

— Сөһбитиңизгә рәхмәт!

Сөһбәтләшкән

Нурәхмәт ӘХМӘТОВ.

Панфилов наһийәси.