• УЙҒУР АВАЗИ
• 28 Қыркүйек, 2010

Қозуқ әллик жил илгири қеқилған еди

Мошу һәптиниң бешида уйғурлар зич истиқамәт қилидиған Алмута шәһириниң Аэродром мәһәллисидә пәқәт мошу жут турғунлиридила әмәс, бәлки жирақ-йеқиндин кәлгән меһманлардиму чоңқур тәсират қалдурған тәнтәнә болуп өтти. У  мошу мәһәллиниң дәсләпки қозуғиниң қеқилғанлиғиниң әллик жиллиғиға беғишланди.

Мәһәллидики «Тәбәссүм» кафесида өткән бу тәнтәнә мошу жутниң бәрпа болушиниң бешида турған мәрһум жутдашларниң роһиға дуа-тәдбир қилиш билән башланди. Андин, қелиплашқан әнъәнигә әмәл қилинған һалда, мәзкүр жутниң жигит беши Турғанҗан Давутов билән мәһәллә ханим-қизлар кеңишиниң рәиси Меһрибанум Сабитоваға сөз берилгәндә гүлдүрлигән чавак садалири узаққичә бесилмиди. Бу мошу тәнтәнини уюштуруш тәшәббускарлири болған шәхсләргә, уларниң жут үчүн һардим-талдим демәй атқуруватқан халисанә хизмитигә нисбәтән  алаһидә һөрмәтниң ипадиси еди.

Һәр икки натиқниң сөзидин шу нәрсә ениқ болдики, өткән әсирниң 60-жиллири чегара атлап өткән қериндашлиримизниң мәлум бир қисми Алмута шәһириниң ғәрбий-шималидики сазлиқ җайға өй-макан салмақчи болиду. Уларниң арисида тәпсә төмүр үзгидәк қиран жигитләр көп болғачқа, йәрлик һакимийәт орунлириниң турушлуқ өй селишқа рухсәт бәрмигәнлигигә қаримай, йеңи мәһәллини бәрпа қилишни халиғучиларниң сепи күн санап көпийиду. Шундақ қилип, Алмутиниң йенидики бу сазлиқта, егиз өскән ғор қомучлар арисида,  Аэродром дәп аталған мәһәллә пәйда болиду.

Раст, һазир бу жутни бәрпа қилғанларниң бесим көпчилиги аримизда йоқ. Амма уларниң бала-җақилири, нәврә-чәврилири ата-бовилири қозуғини қаққан жутниң чириғини өчәрмәй келиватиду. Һазир Алмута вә униң әтрапидики уйғур жутлири арисида инақлиғи билән шөһрәт қазиниватқан Аэродром мәһәллисидә 250тин ошуқ уйғур аилиси истиқамәт қилиду. «Жут қойни кәң демәкчи», бу мәһәллигә уқақ тартип көчүп келиватқан қериндашлиримизни аэродромлуқлар һәр қачан қучақ йейип қарши алиду. Һазир жутта «йәрлик аэродромлуқларға» қариғанда, сирттиң көчүп кәлгәнләр көп болса көпкин, аз әмәс. Бу бир мисалниң өзила жут турғунлириниң инақ-иттипақлиғиниң испати болса керәк. Чүнки жутниң һули селинған дәсләпки жиллардики еғирчилиқларға бирлишип бәрдашлиқ бәргәнлиги, миң бир җапа-мәшәқәтләр билән салған өйлирини «рухсәт йоқ» баниси астида бульдозерлар билән бузушқа башлиғанда, көкрәк керип, бирлишип қарши турғанлиғи, кейинирәк болса, салған өйлириниң һөҗҗәтлирини рәсмийләштүрүш үчүн әмәлдарларниң алдиға топ-топ болуп барғанлиғи уларни әйнә шундақ инақ-иттипақлиққа үндигән вә үгәткән еди.

Бу жут өзиниң адәмлири биләнму һәр қачан орунлуқ пәхирлиниду. Мәсилән, балилиқ вә яшлиқ дәври мошу жутта өткән Қазақстан Җумһурийитиниң хизмәт көрсәткән мәдәнийәт әрбаби, атақлиқ коллекционер Азат Һекимбәг, Қазақстан Җумһурийитиниң хизмәт көрсәткән әрбаби, рәссам Әхмәтҗан Әһәт, «Житимларниң аниси» аталған Аминәм һаҗим Һаҗибаева, шаир-язғучилар Абдрим Мутәллип, Абдухалиқ Сәпирий, Рәхимҗан Рози вә башқилар шу җүмлисидиндур. Әнди мошу жутта жигирмә йәттә жил жигит беши болуп хизмәт қилған Тохтасун Бейшановни аэродромлуқлар «жутимизниң пәхри» дәп исмини һәр қачан мәмнунийәт билән тилға алиду. Шуңлашқа болса керәк, мәрасимда аэродромлуқлар Тохтасун акиға алаһидә һөрмәт билдүрүп, өзлириниң соғисини тапшурди. Ейтмақчи, Тохтасун ака Бейшанов жигит башлири арисида биринчи болуп өз мәзгилидә Алмута шәһәрлик кеңәшниң депутати болуп сайланған, җумһурийәтлик Уйғур мәдәнийәт мәркизиниң Ақсақаллар кеңишигә рәһбәрлик қилған еди.

Турғанҗан Давутов билән Меһрибанум Сабитованиң әйнә шундақ мәзмунлуқ нутқидин кейин тәбрик сөзгә чиққан җамаәтчилик ишларниң активисти Сабирҗан Ғаппаров, мошу жутниң сабиқ жигит башлири, жут ақсақаллири Тохтасун Бейшанов вә Абдухалиқ Сәпирий, «Жибек» җавапкәрлиги чәкләнгән йолдашлиғиниң мудири Ваққас Мәмәдинов, җумһурийәтлик Уйғур мәдәнийәт мәркизи йенидики Бәгләр кеңишиниң рәиси Абдурешит Мәхсүтов, Заря Востока мәһәллисиниң жигит беши Ярмәһәммәт Кебиров, җумһурийәтлик Уйғур мәдәнийәт мәркизи йенидики Мәшрәп кеңишиниң рәиси Тәлъәт Надиров, аммибап нахшичи вә композитор Қәһриман Иминов вә башқилар аэродромлуқларни бу тәнтәниси билән қизғин тәбрикләп, соғилирини тапшурди. Җүмлидин өзиниң хәйрихаһлиқ паалийити билән кәң тонулған сехи инсан Ваққас Мәмәдинов жуттики һал-оқити начар аилиләргә маддий ярдәм сүпитидә 100 миң тәңгә ианә қилди. А.Мәхсүтовниң рәһбәрлигидики Бәгләр кеңиши болса, Аэродром мәһәллисиниң жигит беши Турғанҗан Давутовқа һөрмәт билдүрүп, чапан япти. Қисқиси, бу мәрасимға тәклип қилинған меһманлар қуруқ қол кәлмәпту. Бизму, редакциядин тәклип қилинғанлар, соға сүпитидә маддий шараити яр бәрмисиму, һәр жили «Уйғур авази» гезитиға дәсләпкиләрдин болуп йезилишқа алдирайдиған жуттики он пенсионерни 2011-жилға һәқсиз яздурушни қарар қилдуқ.

Аэродром мәһәллисиниң қурулғанлиғиниң әллик жиллиғиға беғишланған тәнтәниниң рәсмий қисми аяқлашқандин кейин жутта һәқиқий мәйрәм — бәзмә-нәғмиләр хелиғичә давам қилип, һәммигә арамбәхш дәмләрни һәдийә қилди.

Иврайим БАРАТОВ.

Пәйзуллам ӘХМӘТОВ чүшәргән сүрәтләр.